9. SINIF TÜRK EDEBİYATI DERSİ ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLANA GÖRE KONU ANLATIM LİSTESİ

9. Sınıf Türk Edebiyatı Dersi Müfredat Konuları, Edebiyat Dersi Konu Anlatımları,9. sınıf edebiyat konuları,9 sınıf Türk edebiyatı konuları,9. sınıf Türk edebiyatı konu anlatımı,9. sınıf Türk edebiyatı dersi müfredatı

1. ÜNİTE: GÜZEL SANATLAR VE EDEBİYAT  


1. Güzel Sanatlar İçinde Edebiyatın Yeri
2. Edebiyatın Bilimlerle İlişkisi
3. Dilin İnsan ve Toplum Hayatındaki Yeri ve Önemi
4. Metin
5. Edebî Metin
6. Edebiyat ve Gerçeklik

2. ÜNİTE: COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER (ŞİİR)

1. Şiir İnceleme Yöntemi 
a. Şiir ve Zihniyet 
b. Şiirde Ahenk 
c. Şiir Dili 
    Edebî Sanatlar
          Teşbih (Benzetme)
          İstiare (Eğretileme)
          Ad Aktarması (mecaz-ı mürsel)
          Tariz (iğneleme)
          Kinaye (ima)
          Teşhis (Kişileştirme)
          İntak (Konuşturma)
          Tevriye
          Tenasüp
          Tezat (Zıtlık)
          Hüsn ü Talil (Güzel sebebe bağlama)
          Mübalağa (abartma)
          Tecahül ü Arif (Bilip bilmezlikten gelme)
          Telmih (Hatırlatma)
          İstifham (Soru sorma)
ç. Şiirde Yapı 
    Şiir birimleri
          Dize
          Beyit
          Dörtlük
          Bent
d. Şiirde Tema 
e. Şiirde Gerçeklik ve Anlam 
f. Şiir ve Gelenek 
g. Yorum 
ğ. Metin ve Şair

2. Şiir Okuma 
3. Manzume ve Şiir 
    Lirik Şiir
    Pastoral Şiir
    Didaktik Şiir
    Epik Şiir
    Satirik Şiir
    Dramatik Şiir

3. ÜNİTE: OLAY ÇEVRESİNDE OLUŞAN EDEBÎ METİNLER  
1. Olay Çevresinde Oluşan Edebî Metinlerin Sınıflandırılması

2. Anlatmaya Bağlı Edebî Metinleri İnceleme Yöntemi
a. Metin ve Zihniyet 
b. Yapı (Olay Örgüsü, Kişiler, Mekân, Zaman) 
c. Tema
ç. Dil ve Anlatım 
d. Metin ve Gelenek
e. Anlama ve Yorumlama
f. Metin ve Yazar

3. Anlatma Esasına Bağlı Metinleri Okuma
Anlatmaya Bağlı Edebî Metin Örneklerini İnceleme (Masal, Destan, Hikâye, Fabl, Roman). 
4. Göstermeye Bağlı Edebî Metinler (Karagöz, Orta Oyunu ve Seyirlik Oyunları, Modern Tiyatro)
Göstermeye Bağlı Edebî Metinleri Tanıma (Tiyatro)

4. ÜNİTE: ÖĞRETİCİ METİNLER

1. Öğretici Metinleri İnceleme Yöntemi 
a. Metin ve Zihniyet 
b. Öğretici Metinlerde Yapı (Plan) 
c. Ana Düşünce 
ç. Dil ve Anlatım 
d. Metin ve Gelenek 
e. Anlam 
f. Metin ve Yazar 
g. Yorum

2. Öğretici Metinleri Okuma

a. Tarihî Metinler 
b. Felsefi Metinler 
c. Bilimsel Metinler 
ç. Gazete Çevresinde Gelişen Metin Türleri : Makale, Deneme, Sohbet, Fıkra, Eleştiri, Röportaj 
d. Kişisel Hayatı Konu Alan Metin Türleri: Hatıra, Gezi, Biyografi, Mektup, Günlük

DİZİLİŞLERİNE GÖRE UYAKLAR (KAFİYELER)

Dizilişlerine göre uyaklar aşağıda sıralanan beş başlıkta incelenir:

A) Düz Uyak (Mesnevi Tipi)

Her beytin

dizeleri birbiri ile kafiyelidir.

  a

  a

  b

  b     şeklinde oluşturulan kafiyedir.

B) Çapraz Uyak
Bir dörtlüğün birinci dizesi ile üçüncü dizesinin, ikinci dizesi ile de dördüncü dizesinin  kafiyeli olmasıdır.

  a

  b

  a

  b   şeklinde oluşturulan kafiyedir.

C) Sarmal Uyak

Bir dörtlükte birinci mısra ile dördüncü mısranın, ikinci mısra ile de üçüncü mısranın kendsi arasında kafiye oluşturmasıdır.

  a

  b

  b

  a   şeklinde oluşan kafiyedir.

Ç) Mâni Tipi Uyak

Birinci, ikinci ve dördüncü dizelerin kendi arasında kafiyeli, dördüncü dizenin ise serbest olduğu kafiyedir.

  a

  a

  b

  a   şeklinde sıralanan kafiyedir.

D) Koşma Tipi Uyak

İlk üç mısranın kendi arasında kafiyeli, son mısranın ise serbest olduğu kafiyedir.

  a

  a

  a

  b   şeklinde sıralanır.

ŞİİR BİLGİSİ - UYAK (KAFİYE)

Mısra sonlarında görülen, farklı anlam ve görevdeki seslerin benzerliğine uyak (kafiye) denir.

Not: Mısra sonlarındaki benzer sesler görev bakımından ve anlam bakımından aynı iseler bu durum kafiyeyi değil

redifi oluşturur.

Halk edebiyatında genellikle yarım ve cinaslı uyak kullanılırken; divan edebiyatında tam ve zengin uyak daha fazla kullanılmıştır.

1) Yapılışlarına Göre Uyaklar

    a) Yarım Uyak:

Mısra sonlarındaki tek ses benzerliğine dayanan uyak türüdür. 

    b) Tam uyak:

Mısra sonlarındaki iki ses benzerliğine dayanan kafiye çeşididir.

   c) Zengin Uyak:

Üç ya da daha fazla sesin oluşturduğu kafiye çeşididir.

   ç) Cinaslı Uyak:

Mısra sonlarında yazılışları ve söyleyişleri aynı ancak anlamları birbiri,nden tamamen farklı sözcüklerle yapılan kafiye çeşididir.

ARUZ ÖLÇÜSÜ (ARUZ VEZNİ)

 Aruz vezni (ölçüsü), Arap edebiyatının nazım ölçüsüdür. İslamiyet'in kabulü ve yayılmasından sonra İran (Fars) edebiyatında ve Türk
edebiyatında kullanılmaya başlanmış ve yaygınlaşmıştır.

 Divan edebiyatında hecelerin uzunluk-kısalığına göre kurulmuştur.

 Ünlü ile biten heceler açık (kısa); ünsüz ile biten heceler kapalı (uzun) olarak kabul edilmektedir.

 Açık (kısa) heceler nokta (.) ile; kapalı (uzun) heceler ise çizgi (-) ile gösterilir.

 Dizelerin son heceleri her zaman kapalı (uzun) kabul edilir.

EDEBİYAT ve GERÇEKLİK

EDEBİYAT VE GERÇEKLİK

 Türk Dil Kurumuna göre gerçeklik: Gerçek olan, var olan şeylerin tümü, hakikat, hakikilik, şeniyet, realite, reellik.

Edebiyatta gerçeklik:

1. Edebî eserlerdeki

konunun (içerik, muhteva) gerçeklikle bağı vardır. Eseri oluşturan yazar ya da şair belli bir toplumsal gerçeklik içinde yaşamaktadır ve eserinde gerçekliği bir şekilde yansıtır.

2. Edebî eser, yazar ya da şair tarafından yazıldıktan sonra toplumsal gerçeklik içinde yer alır. Çünkü o eseri okuyanlar, belli bir toplumsal gerçeklik içindedir. Böylelikle eserin gerçeklikle bağı başka bir şekilde sürmektedir.

Yazar, içinde yaşadığı gerçekten yararlanarak eserini oluşturur. Ancak yaşanan doğal gerçeklik olduğu gibi değil, edebiyat kuralları dahilinde esere yansıtılır. Yani sanatçı doğal gerçekliği konu olarak ele alıp yeni bir gerçeklik içinde tekrar şekillendirir, kurgular. Buna "edebi gerçeklik" denir.

      

      Sanat; nesnel, gerçek dünyanın öznel tasarımıdır. Bu durumda gerçeklikten yararlanmaları yönüyle, bilimle sanatın ayrı değildir. Sadece gerçekliği ele alma yöntemlerinin farklı olduğunu ifade edebiliriz.

Edebi metnin konusu insandır. Dolayısıyla edebi metinlerde insanla ilgili her konu işlenebilir.

Bilim de sanat da aynı gerçeklikle uğraşır. Sanat , gerçekliği insana özgü özelliklerden hareketle değiştirerek yeniden oluşturur. Bilim ise gerçekliği açıklar.

Edebi metin yazılırken dönemin özelliklerinden ve o dönemdeki her türlü gerçeklikten yararlanılır. 

 Edebi metinlerde; dönemin ilmi, felsefi, teknik ve sosyal alandaki verileri, siyasi tartışmaları, döneme damgasını vuran edebî akımlar, tartışmalar kurmacanın olanaklarıyla işlenir.